Tôi đại khái luôn bị những bộ đồng phục mê hoặc. Trước đây tôi từng bị người khác ném đá ở trên mạng chỉ vì tỏ thái độ sùng bái quân phục của nước Đức. Andre bình thường trông giống một cậu sinh viên, lúc mặc cảnh phục lại đẹp trai đến mức khó có thể hình dung. Đôi mắt xanh sâu thẳm của anh ta dưới chiếc mũ cảnh sát mang một vẻ lạnh lùng nghiêm nghị. Anh là người cảnh sát tuấn tú nhất mà tôi từng gặp.

So với sự sắc sảo và khôn ngoan của người Trung Quốc, Andre đầu óc đơn giản, chất phác thật thà như phần lớn người Đông Âu khác cùng độ tuổi.

Andre lái chiếc xe Lada hàng second hand, đây là nhãn hiệu xe hơi nổi tiếng của Liên Xô cũ. Bốn góc xe vuông chằn chặn, màu sắc cũ kỹ trông rất khó coi. Nhưng Andre vẫn không chịu thừa nhận xe của anh sắp trở thành đống sắt vụn.

Anh ta nghiêm túc kháng nghị: "Lada từng là một trong mười nhãn hiệu xe hơi hàng đầu thế giới".

Tôi không tranh cãi với anh, chỉ hỏi nhỏ: "Nghe nói giới cảnh sát các anh thu tiền "lậu" ác lắm, xã hội đen đều không đen bằng các anh. Sao anh lại nghèo như vậy?"

Mặt Andre đỏ như quả cà chua chín, anh cất cao thanh âm: "Mai, tôi mong cô xin lỗi tôi. Tôi không biết cô nghe tin này ở đâu nhưng từ trước đến nay tôi chưa bao giờ làm chuyện gì quá phận sự. Nghề cảnh sát chính là niềm kiêu hãnh của tôi".

"Tôi xin lỗi". Tôi không ngờ anh lại nhạy cảm như vậy nên lập tức nhận lỗi: "Tôi đã nặng lời quá".

"Đúng là cô phải xin lỗi tôi. Mai, cô là cô gái xinh đẹp, tôi thích cô, nhưng cô không thể hiểu lầm tôi". Andre nói rất nghiêm túc.

Andre quả thật rất đẹp trai ngay cả khi anh tức giận. Tôi thả hai tay vào túi quần, mỉm cười với anh: "Andre, anh đúng là thật thà quá. Trung Quốc có câu thành ngữ "gần mực thì đen", rồi sẽ có một ngày anh cảm thấy những tệ nạn này rất bình thường".

Andre thở dài, nhìn tôi bằng ánh mắt bất lực: "Có lẽ cô nói đúng, Cục cảnh sát ba tháng nay không phát lương cho chúng tôi, con người dù sao vẫn phải tiếp tục cuộc sống".

Những lời Andre nói là hiện thực, lương của một người cảnh sát thông thường chỉ khoảng bốn trăm hryvnia (tiền Ukraine), tương đương không đến tám mươi đô la Mỹ.

Từ năm 2002, nền kinh tế Ukraine bắt đầu hồi phục, nhưng thu nhập bình quân đầu người vẫn thấp hơn Trung Quốc, trong khi đó vật giá cao gấp đôi Trung Quốc. Vào mùa đông giá lạnh, rau củ quả đắt kinh khủng, một cân cà chua gần tám đô la, dưa chuột hơn mười hai đô la Mỹ. Mỗi tháng tôi có hơn hai trăm đô la sinh hoạt phí nên thỉnh thoảng còn đá qua đá lại chứ trên bàn ăn của người bản xứ chỉ có khoai tây, hành tây và cà rốt, ngán đến mức phản vị.

Tôi nhún vai, nhái giọng Vasilev: "Được rồi, đồng chí Andre, một khi có bánh mỳ thì sẽ có tất cả. Đi theo tôi, tôi mời anh uống rượu".

"Thật không?" Andre tỏ ra bất ngờ, thể hiện niềm vui từ đáy lòng. Tôi bước đến đón vòng tay ôm của anh và cũng đưa hai tay luồn ra sau lưng anh.

Đến Ukraine bốn tháng, ban đầu tôi tương đối hoảng sợ nhưng sau cũng quen dần phương thức bày tỏ tình cảm thân mật này của dân tộc Slavic. Tuy nhiên khi ôm cánh mày râu, tôi vẫn không tự nhiên lắm. Nhưng đối với Andre thì khác, trước mặt anh tôi luôn ăn nói và hành động tùy ý, có lẽ do anh là người thật thà thoải mái nên dễ khiến người khác mất đi sự cảnh giác.

Quán ăn rất đông người, đa phần là người dân bản xứ. Andre đưa tôi đi xuyên qua đám người tới một vị trí tương đối yên tĩnh ở bên trong.

Hôm đó anh uống rất nhiều, nói cũng rất nhiều. Anh kể về bố mẹ, anh chị em ruột thịt và tiền đồ của anh. Andre nói bằng tiếng Anh pha trộn đơn từ tiếng Nga, tôi chỉ im lặng lắng nghe.

Trên thực tế, cải cách xã hội thường diễn ra theo hai phương thức, một là diễn biến hòa bình, hai là nền chính trị thay đổi đột ngột. Dù là áp dụng phương thức nào đi chăng nữa thì người chịu khổ luôn luôn là những người dân bình thường dưới đáy tầng xã hội.

Cũng giống như nhiều người khác, Andre và gia đình anh hoài niệm cuộc sống của đất nước Liên Xô cũ trước khi bị giải thể. Lúc đó, đồng rúp từng là một trong những đồng tiền mạnh nhất trên thế giới. Còn bây giờ ở chợ đen nước Nga, một đô la Mỹ có thể đổi thành 400 rúp.

Hoàn cảnh gia đình Andre rất giống nhà tôi. Bố mẹ anh đều là kỹ sư nhà máy đóng tàu lớn nhất Ukraine, trước đây từng có thời gian làm việc ở Trung Quốc, vì vậy Andre cũng có thể nói một vài câu tiếng Trung đơn giản. Trước khi Liên Xô giải thể, bọn họ thuộc tầng lớp trung lưu có cuộc sống sung túc. Từ sau năm 91, cuộc sống gia đình họ hoàn toàn thay đổi.

Thời đại học, Andre chọn ngành lịch sử văn hóa phương Tây. Sau khi tốt nghiệp, anh tìm mọi cách gia nhập ngành cảnh sát, bởi vì nghề cảnh sát tương đối ổn định, được bảo đảm hơn các cơ quan nhà nước khác.

"Andre!" Cuối cùng tôi cũng có cơ hội nói chen ngang, đề cập với anh thắc mắc trong lòng tôi từ lâu: "Lần đầu tiên anh gặp tôi, trông tôi như thế nào?"

Tôi cố nhớ mà vẫn không thể nhớ ra, khoảng thời gian để trống trong ký ức tôi rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì.

"Rất thảm hại". Andre nhìn tôi, khóe mắt anh lộ ý cười dịu dàng: "Cô chỉ biết khóc nức nở, trên người dính đầy máu. Tôi còn tưởng cô bị thương nên bảo một nữ cảnh sát lau vết máu cho cô, mới phát hiện cô không sao cả. Sau đó tôi đưa cô vào phòng thẩm vấn, chuyện tiếp theo đó chắc cô nhớ rõ".

Câu nói của Andre gần giống lời kể của Tôn Gia Ngộ. Tôi đỏ mặt: "Chỉ có thế thôi sao?"

Anh chớp mắt: "Chỉ có thế thôi".

"Ở hiện trường chẳng phải còn một người Trung Quốc nữa? Anh ta khai những gì?"

"Người Trung Quốc họ Tôn phải không?". Andre nhìn tôi bằng ánh mắt ngờ vực, cuối cùng anh lắc đầu: "Anh ta cũng giống cô, chẳng nói gì cả. Cô quen anh ta à?"

"Không, tôi chỉ hiếu kỳ mà thôi". Nhìn vào đôi mắt Andre, tôi đột nhiên cảm thấy hơi áy náy: "Sao anh lại nhìn tôi như vậy?"

"May mà cô không quen anh ta". Andre nói chậm rãi: "Nếu không hai chúng ta không thể cùng nhau uống rượu".

"Tại sao?" Tôi mở to mắt.

"Tôn luôn là mục tiêu của cảnh sát và cơ quan thuế vụ. Anh ta ra vào cục cảnh sát không biết bao lần rồi, chỉ là chúng tôi không có đủ chứng cứ nên lần nào cũng phải thả anh ta".

Tôi hơi hiểu ý của Andre. Anh làm việc ở phòng tội phạm, nếu tôi quen thân với Tôn Gia Ngộ, là người cảnh sát phụ trách vụ án liên quan, anh không thể tiếp xúc với tôi.

"Nhưng..." Tôi ấp úng: "Mỗi lần đều phải mất tiền các anh mới thả người đúng không?"

Andre mím chặt môi không trả lời, nhưng vẻ mặt của anh rõ ràng mặc nhận.

Tôi cười nhạt: "Vừa rồi còn nói không hủ bại, người Trung Quốc trong con mắt cảnh sát Ukraine các anh chính là Citybank đúng không". (Citybank: Ngân hàng Mỹ)

"Anh ta là kẻ tình nghi phạm tội thật mà". Andre lắc đầu lia lịa: "Cô đã nghe nói đến "Khôi sắc thanh quan" chưa?"

("Khôi sắc thanh quan": Sau khi Liên Xô giải thể, các nước thuộc LX cũ cần nhập khẩu một lượng lớn hàng hóa rẻ tiền. Nhiều thương nhân Trung Quốc tiến hành buôn bán tiểu ngạch giữa biên giới Trung Nga. Lúc đó, thủ tục thanh quan của hải quan Nga phiền phức, thuế quan hỗn loạn. Để khích lệ nhập khẩu, đơn giản hóa thủ tục hải quan, Ủy ban hải quan Nga cho phép các công ty "Thanh quan" làm thủ tục nhập khẩu giúp chủ hàng. Những công ty này bắt tay với nhân viên hải quan, để họ tính thuế cả lô hàng. Sau này, phương thức báo quan này được áp dụng cho cả đường biển, đường sắt và đường bộ, được gọi tên chung là "Khôi sắc Thanh quan")...